Fluvius en Tereos ontwikkelen samen het eerste CO2-neutrale lagetemperatuur-warmtenet in Aalst

Industriële restwarmte verwarmt nieuwe appartementen en woningen aan kaaien

De nieuwe appartementen en wooncomplexen die verrijzen aan de kaaien in Aalst, zullen verwarmd worden met de restwarmte van glucose- en zetmeelfabrikant Tereos. Netbedrijf Fluvius en Tereos hebben, in samenwerking met de stad Aalst, hierover een 30-jarige overeenkomst gesloten. Ook met projectontwikkelaars Odebrecht en Groep Huyzentruyt sloot Fluvius een samenwerkingsovereenkomst af voor de levering van de bij Tereos afgenomen warmte. De aanleg van het warmtenet start wellicht in het najaar van 2023 om operationeel te zijn in 2024.

De voormalige site van Electrabel aan de Dender, met onder andere de iconische turbinehal en de indrukwekkende schouw, ondergaat momenteel een volledige transformatie, net als het nabijgelegen tuincenter Van Gucht aan de Zeebergkaai. Op beide locaties verschijnen nieuwe appartementen en woningen. Waar vroeger de stoomturbine van Zuidkaai diende om in de elektriciteitsbehoefte van de industrie in de regio te voorzien, met als voornaamste klant Tereos, zal deze laatste nu zorgen voor de warmtevoorziening van de nieuwe woongelegenheden. Sinds vorig jaar worden bij nieuwe verkavelingen en grote bouwprojecten immers geen gasleidingen meer aangelegd. Projectontwikkelaars moeten dus op zoek naar alternatieve bronnen om hun wooncomplexen te verwarmen. Een warmtenet dat gebruikmaakt van industriële restwarmte uit de buurt is daarbij een van de mogelijkheden.

Restwarmte nuttig inzetten

“Bij het productieproces in onze fabriek trachten we alle warmte maximaal te valoriseren”, vertelt Leo Paternot, Site Manager bij Tereos in Aalst. “Uiteindelijk eindigt alle warmte op lage temperatuur, en die kunnen we niet meer hergebruiken. Die restwarmte gaan we binnenkort capteren en overdragen aan het warmtenet dat Fluvius zal aanleggen tussen onze fabriek in de Burchtstraat en het nieuwe stadsdeel langs de oevers van de Dender.”

CO2-neutraal

“Gezien de continue werking van de fabriek, kunnen we garanderen dat de opwarming van het warmtenet voor 98% van de tijd op basis van onze restwarmte zal gebeuren”, aldus Paternot. “Op die manier is het warmtenet CO2-neutraal. Enkel in de uitzonderlijke gevallen dat ons productieproces moet worden stilgelegd, voorzien we in een back-up verwarmingssysteem op basis van een fossiele brandstof.” Om het warmtenet financieel mogelijk te maken, biedt Tereos de restwarmte gratis aan. Leo Paternot: “De fabriek zal tegen kostprijs instaan voor de operationele opvolging, het onderhoud van de warmteoverdrachtinstallaties in onze fabriek en de warmteproductie bij grote stilstanden (de ontbrekende 2%). We zijn dan ook zeer verheugd om als grootste private werkgever, een belangrijke schakel te zijn in dit eerste CO2-neutrale warmtenet van de stad Aalst. De bijna 300 gezinnen die hun intrek zullen nemen in de appartementen en woningen zullen, naast een CO2-neutrale verwarmingsbron, eveneens over een vaste warmtefactuur beschikken. In tijden met zeer hoge en volatiele gasprijzen is dat geen onbelangrijke troef. Dit warmtenet is een eerste project tussen Fluvius en Tereos. Binnen de fabriek is er na dit project nóg lagetemperatuur-restwarmte beschikbaar. We hopen dan ook om samen met Fluvius het warmtenet in de toekomst uit te breiden en andere gebruikers toe te voegen.”

Duurzame warmte

Tom Ceuppens, directeur klantendienst bij Fluvius: “We zijn erg blij dat we samen met de stad Aalst een overeenkomst hebben kunnen sluiten met Tereos enerzijds en de projectontwikkelaars anderzijds om de industriële restwarmte te gebruiken om de nieuwe appartementen en woningen aan de kaaien te verwarmen. Europa wil dat alle lidstaten tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Om dat doel te bereiken, zullen we duurzame warmte dus maximaal moeten trachten te benutten. Fluvius wil als Vlaams netbedrijf mee zijn verantwoordelijkheid nemen om nog meer publieke warmtenetten te realiseren. We kiezen daarbij voor warmtenetten die we op een duurzame manier in een lokale context kunnen verankeren en die daarenboven ecologisch, economisch en sociaal haalbaar zijn. Precies zoals hier in Aalst dus.”

Geen klimaatwoorden maar klimaatdaden!

Christoph D'Haese, burgemeester stad Aalst: “In Aalst geen vage voornemens of wollige wensbeelden. Wij kiezen voor concrete acties die een échte impact hebben. Het publieke warmtenet draagt stevig bij tot klimaatneutraliteit én het zal ook de energiefactuur van de 300 betrokken gezinnen gevoelig verminderen. Een win-win warmtenet met andere woorden. Een duidelijk antwoord op de energiecrisis en een positief voorbeeld voor Vlaanderen en ver daarbuiten.”

Goedkoop verwarmen

Stefan Franck, directeur projectontwikkeling bij Odebrecht: “Als projectontwikkelaar onderscheiden we ons door niet enkel een meerwaarde te creëren voor de buurt, maar ook door de woonkwaliteit en het comfort voor de toekomstige bewoners op een zo duurzaam mogelijke manier te vertalen in het project. We zien het ook als onze maatschappelijke taak om toekomstgericht te denken. Met de aansluiting van de woongelegenheden op het warmtenet zetten we deze ambities ook om in praktijk. Gezien de huidige prijsstijgingen van gas en elektriciteit, doen onze kopers van Zuidkaai gouden zaken: ze betalen voor hun warmtebehoefte een vaste prijs die momenteel tot de helft goedkoper is dan verwarming met gas. De bouw van de eerste fase van Zuidkaai is volop aan de gang en is bijna uitverkocht. Een tweede fase zal volgen vanaf 2023.”

Valerie Couvreur, projectontwikkelaar bij Groep Huyzentruyt: “We trekken met Groep Huyzentruyt vol de duurzame kaart. Door ons nieuwbouwproject aan te sluiten op het warmtenet, hebben de 52 gezinnen geen gas meer nodig om te verwarmen. Dat is niet alleen een pak beter voor het milieu maar gezien de huidige crisis ook beter voor hun energiefactuur. Die zal dankzij het warmtenet heel wat goedkoper zijn.”

Vlaamse steun

De totale investering voor de aanleg van het warmtenet en de plaatsing van de twee warmteoverdrachtstations bij Tereos bedraagt zo’n 2 676 000 euro. Het project kan daarbij rekenen op financiële steun vanuit Vlaanderen, zowel voor de aanleg van het warmtenet als voor de uitkoppeling van de warmte bij Tereos. “Dit soort investeringen is van groot belang voor onze energietransitie”, aldus Vlaams minister van Energie, Zuhal Demir. “We zien ze steeds vaker verschijnen, want warmtenetten worden een belangrijke schakel om onze samenleving klimaatneutraal te krijgen. Als er een geschikte warmtebron in de buurt van gebieden met een hoge warmtevraag en dichte bebouwing is, moeten we alle kansen benutten. Dat is precies wat hier gebeurt in Aalst.”

Aanleg start najaar 2023, operationeel in 2024

Fluvius werkt nu eerst de detailstudie verder uit en gaat wellicht in het najaar van 2023 van start met de aanleg van het warmtenet vanaf de fabriek in de Burchtstraat naar het nieuwe stadsdeel aan de kaaien. Om de restwarmte die nu gewoon in de lucht verdwijnt te kunnen capteren, worden ook twee warmteoverdracht-installaties bij Tereos geïnstalleerd. In de loop van 2024 moet het warmtenet dan operationeel zijn. Omdat de eerste bewoners al in de zomer van 2023 in hun appartementen intrekken, zullen die nog aangesloten worden op een tijdelijke warmtecentrale op gas om dan later over te schakelen op de restwarmte van Tereos.